Το Διοικητικό Συμβούλιο της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, με αφορμή το μοναδικής σημασίας εύρημα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, της δεύτερης πόλης της βυζαντινής αυτοκρατορίας, σε έκτακτη συνεδρίασή του αποφάσισε να εκδώσει την ακόλουθη ανακοίνωση:
Οι ανασκαφές που διενεργεί στην Θεσσαλονίκη η 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στο πλαίσιο των έργων κατασκευής του μητροπολιτικού σιδηροδρόμου της πόλης έκαναν μια από τις σημαντικότερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις των τελευταίων ετών στην συμβολή των οδών Εγνατία και Βενιζέλου: έφεραν στο φως το κεντρικό σταυροδρόμι της μεσαιωνικής πόλης. Αποκαλύφθηκε, σε κατάσταση εξαιρετικής διατήρησης, η μέση οδός της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στον 6ο αιώνα, καθώς και η διασταύρωσή της με τον κεντρικό κάθετο άξονα που οδηγούσε στο βυζαντινό λιμάνι της πόλης. Τα ερείπια ενός μνημειακού τετραπύλου διατηρούνται ακόμη στην συμβολή των δύο δρόμων, όπως και το κεντρικό αποχετευτικό σύστημα και οι βάσεις της κιονοστοιχίας της στοάς κατά μήκος του δρόμου. Τα εντυπωσιακής διατήρησης κτήρια που πλαισιώνουν το ιστορικό σταυροδρόμι αφηγούνται την ιστορία της πόλης την εποχή των θαυμάτων του αγίου Δημητρίου, σε μια κρίσιμη δηλαδή περίοδο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, γνωστή ως Μεταβατικοί ή Σκοτεινοί Αιώνες (7ος-9ος αιώνας). Συνεπώς, το εύρημα έχει μοναδική ιστορική αξία όχι μόνο για την Θεσσαλονίκη αλλά και για την ιστορία του Βυζαντίου, των Βαλκανίων και της ανατολικής Μεσογείου γενικότερα.
Η απόσπαση και η μεταφορά των ευρημάτων μακριά από την θέση που βρέθηκαν ακυρώνει την σημασία τους, αφού αυτά δεν αποτελούν ένα αυτοτελές μνημείο, αλλά συνιστούν ένα αναπόσπαστο τμήμα του αστικού ιστού, κατανοητού μόνο μέσα στις συντεταγμένες του χώρου στον οποίο δημιουργήθηκε. Άλλωστε, μόνο η κατά χώραν διατήρηση του μεσαιωνικού παλίμψηστου θα επιτρέψει στον επισκέπτη να κατανοήσει την μοναδική διαχρονικότητα της Θεσσαλονίκης με τα σύγχρονα οδοστρώματα των οδών Εγνατία και Βενιζέλου να υπέρκεινται των μεσαιωνικών.
Η Πολιτεία οφείλει να εξαντλήσει κάθε δυνατότητα ώστε οι αρχαιότητες να παραμείνουν στην θέση τους ως ανοικτός και επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος συνδυάζοντάς τες με τις λειτουργίες της σύγχρονης πόλης, όπως είναι το μετρό. Η δύσκολη, αλλά όχι αδύνατη επίτευξη αυτού του στόχου θα προσφέρει στους Θεσσαλονικείς ένα πολύτιμο μνημειακό τεκμήριο της μακραίωνης ιστορίας της πόλης τους και σε όλους τους επισκέπτες, Έλληνες και ξένους, ένα μοναδικό αξιοθέατο.
Εκ μέρους του Δ.Σ. της ΧΑΕ
Η Πρόεδρος
Σοφία Καλοπίση-Βέρτη
Η Γενική Γραμματέας
Μαρία Παναγιωτίδη
αφήστε ένα σχόλιο